เฮือนไตยองโบฮาน หรือ รือนไทยองโบราณ ตั้งอยู่ที่บ้านกิ่วมื่นซอย7 ต.มะกอก อ.ป่าซาง จ.ลำพูน
มันเป็นเหตุบังเอิญมากที่เจอ ดร. ชัยวัชน์ หน่อรัตน์ ตรงประตูระบายน้ำ แต่ถ้าเอาที่หลายๆคนมักจะพูดคือ ไม่มีเรื่องบังเอิญในโลกนี้ ทำให้ได้แวะจอดคุยกับ ดร. เลยได้เข้าไปถ่ายหมู่เรือนไทยองนี้ได้ ซึ่งเจ้าของที่นี้เป็นเพื่อนของ ดร. และในอนาคตเจ้าของพื้นที่อาจจะรื้อออก เพราะผุพังมากแล้ว
บ้านไตยองโบราณ ต.บ้านมะกอก ต.ป่าซาง จ.ลำพูน เป็นแหล่งศึกษาสถาปัตยกรรมพื้นถิ่นล้านนา ชาวยองร่วมกันอนุรักษ์ "บ้านยองโบราณ" หลังนี้ให้เป็นมรดกทางภูมิปัญญาและสถานที่ท่องเที่ยว จากคำบอกเล่าและหลักฐานบันทึกประวัติของหมู่บ้าน สันนิษฐานได้ว่าบ้านมะกอกแห่งนี้เป็นชุมชนชาวยองที่มีอายุราว 200 ปี นับจากปี พ.ศ. 2330 ที่เริ่มมีการก่อตั้งหมู่บ้าน โดยมีท้าวแสนคำ ท้าวพระยามาศ ท้าวเต้า และหลวงปู่สิงห์ เป็นคนกลุ่มแรกที่เข้ามาบุกเบิกพื้นที่บริเวณนี้เพื่อทำการเกษตร เดิมบริเวณพื้นที่ของหมู่บ้านมีต้นมะกอกขึ้นอยู่จำนวนมาก จึงเรียกชื่อตามพืชที่พบ ในระยะแรกของการตั้งหมู่บ้านเรียกว่า "บ้านสันมะกอก" ภายหลังการเรียกชื่อหมู่บ้านสั้นลงจากบ้านสันมะกอกเป็น "บ้านมะกอก"
พิธีสืบชะตาหมู่บ้านตีนดอย ต.มะกอก อ.ป่าซาง จ.ลำพูน
ถือปฏิบัติกันมาทุกปีในวันที่ 17 เมษายน โดยชาวบ้านจะร่วมมือร่วมใจกันนำอาหารมาใส่บาตรถวายพระ และร่วมรับประทานอาหารกันเมื่อเสร็จสิ้นพิธีทางการ
วัดมะกอก เป็นวัดราษฎร์ สังกัดคณะสงฆ์มหานิกาย ตั้งอยู่ที่หมู่ที่ ๔ ตำบลมะกอก อำเภอป่าซาง จังหวัดลำพูน
พิธีรดน้ำดำหัววันปีใหม่ไท 2568 อ. วินัย ใจจิต และ ผู้อาวุโสของสมาคมชาวยอง ณ บ้านไตยองโบราณ บ้านมะกอก ป่าซาง ลำพูน
